ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ

Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία - Μάθημα επιλογής

Τo μάθημα εξετάζει τις σχέσεις γλώσσας και κoιvωvικής πρακτικής. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην τυποποίηση των γλωσσών και στη διαμόρφωση της Κοινής Νέας Ελληνικής. Στo πλαίσιo τoυ μαθήματoς ασκείται κριτικός έλεγχoς σε στερεότυπες αντιλήψεις για τη γλώσσα (λ.χ. ότι η ελληvική είvαι γλώσσα «αvώτερη», ότι πρέπει vα μέvει «καθαρή» από ξέvες πρoσμείξεις, ότι η γλώσσα «φθείρεται» όταν αλλάζει, ότι η «γλώσσα των νέων» χαρακτηρίζεται από «λεξιπενία», ότι οι διάλεκτοι είναι κατώτερες μορφές γλώσσας, ότι η τηλεόραση και το ραδιόφωνο κακοποιούν τη γλώσσα κ.ά.). Τo μάθημα προσπαθεί vα εκθέσει τo ιδεoλoγικό περιεχόμεvo στερεότυπωv αvτιλήψεωv αυτoύ τoυ τύπoυ, αλλά και vα εξακριβώσει τoυς τρόπoυς με τoυς oπoίoυς oι αvτιλήψεις αυτές ρυθμίζoυv τη γλωσσική μας συμπεριφoρά. Αναλυτικότερα, οι παραδόσεις αφορούν στα ακόλουθα ζητήματα:

• 1. Εισαγωγικά: οι έννοιες της «γλωσσικής ποικιλίας» και της «γλωσσικής αλλαγής» (με αφορμή τη «γλώσσα των νέων»).
• 2. Μεταβλητότητα και το κλασικό ("Λαμπόβειο") παράδειγμα κοινωνιογλωσσικής συσχέτισης. Γλωσσικές μεταβλητές.
• 3. Τύπoι γλωσσικής ποικιλίας: γλώσσα, γεωγραφική διάλεκτος, κοινωνιόλεκτος, ιδίωμα, προφορά, ιδιόλεκτος, ύφος, «επίπεδα ύφους».
• 4. Η ιδεολογία της εθνικής γλώσσας. Διαδικασίες καθιέρωσης και τυποποίησης κοινής γλώσσας, δημιουργία γραφολέκτων, ηθολογία της ελληνικής (στερεότυπες αντιλήψεις για την ελληνική γλώσσα – η νοοτροπία του καθαρισμού).
• 5. Επαφή μεταξύ των γλωσσών. Πολυγλωσσία, διγλωσσία, διμορφία. Η περίπτωση της ελληνικής διμορφίας και το γλωσσικό ζήτημα.
• 6. Σχέσεις ισχύος και πολυγλωσσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μειονοτικές γλώσσες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας.
• 7. Η Κοινή Νέα Ελληνική στα Μ.Μ.Ε.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που θα παρακολουθήσουν το μάθημα καλούνται να συμμετάσχουν σε συλλογικό project καταγραφής της ποικιλίας της νεοελληνικής γλώσσας.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ [ Αρχείο Acrobat (sl_abs.pdf) ]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ [ Βοήθεια για τις σημειώσεις ]

• Γλωσσική διαφοροποίηση: Η γλώσσα των νέων
  28 Νοεμβρίου και 2 Δεκεμβρίου 2003
  [ Αρχείο Acrobat (01a_youth_language.pdf) ]
  [ Αρχείο Acrobat (01b_youth_language.pdf) ]

  ---

• Μελέτες μεταβλητότητας
  9 Δεκεμβρίου 2003
  [ Αρχείο Acrobat (02a_variation.pdf) ]
  [ Αρχείο Acrobat (02b_variants.pdf) ]

  ---

• Πρότυπη-κοινή γλώσσα (Standard-Koine)
  23 Δεκεμβρίου 2003, 3 & 17 Φεβρουαρίου 2004
  [ Αρχείο Acrobat (03a_standard.pdf) ]
  [ Αρχείο Acrobat (03b_matched_guise.pdf) ]
  [ Αρχείο Acrobat (03c_ideology_purism.pdf) ]

  ---

• Διμορφία (Diglossia)
  13 & 20 Ιανουαρίου, 10 & 17 Φεβρουαρίου 2004
  [ Αρχείο Acrobat (04a_diglossia.pdf) ]
  [ Αρχείο Acrobat (04b_bilingualism.pdf) ]

  ---

• Εργαστήριο κοινωνιογλωσσολογίας - Μεθοδολογία
  9 Ιανουαρίου 2004
  [ Αρχείο Acrobat (methodology.pdf) ]

  ---

• Σχετικά με το αντικείμενο της γλωσσολογίας
  [ Αρχείο Acrobat (sociolinguistics_object.pdf) ]

LANGUAGE, PSYCHOLOGY AND CULTURE [ Αρχείο Acrobat (culture_page01.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page02.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page03.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page04.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page05.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page06.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page07.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page08.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page09.pdf) ] [ Αρχείο Acrobat (culture_page10.pdf) ]

ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

• Α. Αρχάκης & Μ. Κονδύλη, Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος, 2002.

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Στο πλαίσιο των εργαστηρίων των μαθημάτων του κ. Σ. Α. Μοσχονά Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία και Ανάλυση δημοσιογραφικού λόγου έχουν προγραμματιστεί οι ακόλουθες διαλέξεις:

• Γ. Ανδρουτσόπουλος (καθηγητής γλωσσολογίας και επικοινωνίας στο Παν/μιο του Ανόβερου):
  Η γλώσσα των νέων σε συγκριτική προοπτική
• Δ. Γούτσος (επ. καθηγητής κειμενογλωσσολογίας στο Παν/μιο Αθηνών):
  Αρχές συγκρότησης των κειμένων
• Μ. Ζιούβα (υποψήφια διδάκτωρ γλωσσολογίας του Παν/μίου του Cambridge):
  • 1. Τεχνικές ανάλυσης λόγου
  • 2. Η γλώσσα της διαφήμισης
  • 3. Γλωσσικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων
• Α. Ιορδανίδου (αν. καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Παν/μιο της Πάτρας):
  Ποικιλίες της κοινής νεοελληνικής
• Μ. Κακαβούλια (επ. καθηγήτρια ρητορικής στο Πάντειο Παν/μιο):
  Αφηγηματικές μορφές λόγου στα Μ.Μ.Ε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ [ Αρχείο Acrobat (sl_bibliography_new.pdf) ]

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ [ Αρχείο Acrobat (sociolinguistics_topics.pdf) ]

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ [ Βοήθεια για τις εργασίες ]

• Βρούζη, Χρύσα & Πάνζαρη, Ειρήνη (2002). Μήνυμα Εστάλη: Η Γλώσσα του E-mail & του Κινητού
  
  [ Αρχείο Acrobat (irinichryssa_paper.pdf) ]

  ---